Olivia Harrison doet niet vaak uitspraken in haar rol van curator van de nalatenschap van George Harrison (zoals in dit exclusieve Spinner interview).
Maar naar aanleiding van de unieke release op 19 oktober van de ‘Ravi Shankar/George Harrison Collaborations’ Box set is ze geïnspireerd geraakt om namens haar overleden echtgenoot te spreken. Mevrouw Harrison deelt in haar woorden voor Spinner haar gedachten, herinneringen en inzichten in deze manifestatie van de diepe en persoonlijke samenwerking tussen Ravi Shankar, de nu 90-jaar oude meester op de sitar en George Harrison, die de sessies produceerde en uitbracht op zijn Dark Horse label. Geniet van het bevoorrechte perspectief van mevrouw Harrison over deze twee eminente muzikale figuren.
Tot de schatten die George ons achterliet behoren drie Shankar/Harrison muziekprojecten. Werken met de muziek van twee zulke toegewijde mensen maakte het nauwgezette proces uiteraard een voorrecht en een enorme verantwoordelijkheid en ik ben gesterkt door het vertrouwen van Ravi in mij.
De albums:
Rond 1973 had Ravi muziek gecomponeerd voor een ballet. Met hulp van George kon hij een groep met Indiase klassieke muzikanten bij elkaar brengen om het op te nemen in de A&M Records studio in Los Angeles. George zorgde voor de Westerse band en ‘Shankar Family and Friends’ werd een van de eerste twee albums op het net door George opgerichte Dark Horse label. Dat was mijn eerste kennismaking met de groep mensen die levenslange vrienden zouden worden. Niemand van ons wist dat we de komende twee jaren samen zouden werken. De werkwijze was er een vol van jeugdig enthousiasme en volwassen creativiteit.
‘Ravi Shankar’s Music Festival From India’ was een opname die George uit wilde brengen nadat hij een concert had gehoord dat Ravi gecomponeerd en gespeeld had voor All India Radio in 1964. Dit orkestrale werk heette ‘Nava Rasa Ranga’. Het was de eerste grote invloed die Indiase muziek op George had en het werd de oorsprong voor Music Festival from India.
Eerst werd een studioalbum opgenomen en vervolgens organiseerde George een Europese tour onder de auspiciën van de Material World Charitable Foundation. De DVD in deze collectie bevat het optreden in de Royal Albert Hall. Het oorspronkelijke beeldmateriaal is lang geleden verdwenen, maar we hebben onze best gedaan om wat we nog hadden samen te voegen om je een beeld te geven van de prachtige avond, waarvan het meeste nog nooit getoond is. We hebben geluid geplaatst over de beelden die we hadden en af en toe met de beelden gesmokkeld als er alleen geluidsopnames waren om zo meer dan een uur van het concert te creëren. In ieder geval is het gehele concert in audio op dvd gezet, zowel met als zonder beeld. De optredende muzikanten worden de beste exponenten genoemd van de klassieke Indiase muziek. Hariprasas Chauriasa is door heel India bekend als de beste fluitspeler. Shivkumar Sharma, de Santoorspeler, T.V. Gopalkrishnan op mridangam, de al overleden grootheid Ustad Alla Rahka de tablaspeler en zangeres Lakshmi Shankar zijn maar enkelen die in groot aanzien staan bij hun collega’s en publiek. Alle andere orkestleden hebben los van dit verband allemaal enorme carrières gemaakt en de meesten van hen waren leerlingen van Ravi.
‘Chants in India’, opgenomen in 1996, staat mij het meest bij. Het was fascinerend om het ontstaan van dat album mee te maken. Ravi had hele specifieke ideeën over de gezangen die hij op het album wilde opnemen. Zijn prioriteit lag bij het handhaven van de integriteit van de mantra’s en verzen, met de bedoeling om net zulke tijdloze muziek te maken als de gezangen waren. Het belang van een correct metrum en uitspraak van de mantra’s kunnen niet genoeg benadrukt worden. Vedisch student en priester Dr. Nandakumara werd geraadpleegd om er zeker voor te zijn dat de vertalingen op het album zo precies waren dat de luisteraar in beslag zou worden door elk gezang.
De musici werden wederom verzameld en naar de studio van George gebracht, waar Ravi, zijn dochter Anouschka en George de musici het arrangement leerden en de basisopnames met ze maakten. Vervolgens gingen George en Ravi naar India. In het zuiden van India werden bepaalde delen opgenomen, vervolgens werd na terugkomst in Engeland daar de Westerse strijkers toegevoegd. George nam ook nog een aantal delen op en een paar vocalen. Zoals altijd was Ravi royaal voor de Westerse muzikanten, zette hun geest en bekwaamheid open voor deze nieuwe wereld van Indiase muziek. Hij is hierin erg geduldig, net als George. Ze waren allebei erg trots op het eindproduct. George zag het als het ware tegengif voor de herrie en de stress van het leven en het doel van elke track is om het welzijn van ieder individueel en de mensheid te verbeteren.
Natuurlijk gaat Ravi maar door. Het is zijn negentigste verjaardag dit jaar. Hij staat op het punt om een korte tournee te doen met Anouschka in oktober. Ik probeer zo veel mogelijk van zijn shows te zien, waar ik ook ben. Of het nu New Delhi, Los Angeles, New York of Londen is.
Ik weet dat Ravi George erg mist. Ze hadden zo veel lol samen. Altijd als we samen lachen zegt hij: “Ik mis George". Ze brachten een bijzondere tijd samen door in India en over de hele wereld. Een vriendschap, een muzikale samenwerking als die van hen, zo langdurend, is zeldzaam.
(Bron: Spinner.com)
(Vert.: Ron Buiters)
