1966
Dit was het jaar dat ...
1. Maart (31): Labour de verkiezingen wint met een meerderheid van 96 zetels.
2. April (3): de Sovjet-Unie de Luna 10 lanceert, de eerste kunstmatige satelliet, die een baan om de maan vliegt.
3. Mei (6): de Moors moordenaars Ian Brady en Myra Hindley levenslang krijgen.
4. Juli (29): Bob Dylan met zijn motor vlak bij zijn huis betrokken raakt bij een ongeluk in Woodstock, New York.
5. Juli (30): Engeland de Wereldbeker wint.
6. Oktober (6): LSD in de Verenigde Staten illegaal wordt.
7. December (115): Walt Disney op 65-jarige leeftijd overlijdt.
De Jongens blijven swingen (door John Savage)
PAPERBACK WRITER
Nummer 1 in de UK en de US en uitgebracht op 30 mei 1966 (US) en 10 juni 1966 (UK)
1966 begon voor The Beatles met een hit aan beide zijden van de Atlantische Oceaan.
Terwijl We Can Work It Out zijn werk deed, waren The Beatles nergens te zien. Zij waren druk met het monteren van de film The Beatles At The Shea Stadium en ze zouden wachten tot het maken van nieuwe opnames tot april en met optredens tot juni. Na drie jaar onafgebroken presteren koesterden The Beatles de vrije tijd die ze ongepland in de schoot kregen geworpen.
Het voorjaar van 1966 was ingepland voor de opnames van een derde film voor United Artists. Deze film was een bewerking van de roman van Richard Condon uit 1961 A Talent For Loving, een onvervalste western. Maar de opnames gingen niet door, omdat het script werd afgekeurd. “Eigenlijk is het een ongelukje, dat we nog niet werken,” zegt John Lennon tegen Chris Hutchins in NME in maart. “We zouden met Kerstmis twee weken vakantie hebben gehad om dan vervolgens te starten met de nieuwe film. Maar die is nog niet klaar en dat zal voorlopig ook niet gebeuren.”
Het gevolg is dat ze sinds hun beroemdheid nog niet zoveel vrije tijd hebben gehad als nu en die gaan ze gebruiken om zichzelf te vinden en te verliezen. Ieder zal die vrije tijd op zijn eigen manier invullen vertelt Maureen Cleave in haar serie voor de Evening Standard, die werd gepubliceerd in maart. Ze trof Ringo Starr op een gelukzalige plek buiten de stad. George Harrison was helemaal gek van Indian muziek en verdiepte zich zonder enige compromissen in de georganiseerde godsdienst en de oorlog in Vietnam.
Paul Mccartney was zichzelf aan het verbeteren “gefascineerd door componisten als Stockhausen en Luciane Berio”. Lennon was thuis in zijn grote huis in Weybridge dat eruitzag als een grote wachtruimte, wachtend op iets. “Ik neem de tijd; ik ga wel iets doen, wanneer ik weet wat ik wil.”
In het voorjaar van 1966 was Lennon “uitgebreid aan het lezen over godsdienst,” en Cleave haalt de mening van Lennon, die hij heeft over de bestseller van Hugh J. Schonfield The Passover Plot, aan. “Het christendom zal gaan, het zal verdwijnen en minder worden. Ik heb geen behoefte aan argumenten; ik heb gewoon gelijk en ik zal gelijk krijgen. Wij zijn veel populairder dan Jezus; ik weet niet wat het eerste zal verdwijnen – rock ‘n’ roll of het christendom; Jezus was ok, maar zijn leerlingen waren dik en gewoontjes. Hun geruzie komt op mij niet goed over.”
Deze adempauze gaf Lennon de gelegenheid eens goed na te denken over hoe het zou zijn om geen Beatle te zijn en zijn aangeboren opstandigheid maakte dat ook kenbaar toen The Beatles in maart weer verschenen. De door Cleave gequote zin die in de UK toen onopgemerkt was gebleven werd gevolgd door een bizarre fotosessie die werd geregisseerd door Bob Whitaker op no. 1 The Vale, Chelsea Studios op 25 maart. Je ziet een John Lennon, die uitgeleefd is door de niet aflatende roem van The Beatles.
In april begonnen The Beatles aan twee maanden durende sessies voor een nieuw album en een op zichzelf staande single, die uiteindelijk hun enige nieuwe materiaal van dat jaar zou zijn. Zij wilden opnemen in de Stax Studios in Memphis maar dat idee leed schipbreuk door onenigheid over geld en over de veiligheid. Dit alles beïnvloedde Paul McCartney bij het schrijven van de eerste geplande single in 1966 Paperback Writer. Er zat veel meer bas in dan EMI ooit eerder had gehad in zijn producties.
Paperback Writer was snel, tricky en verfijnd. Met een prikkelende dual-gitaar en harmonieën zoals bij de Beach Boys. Het nummer balanceert op het randje van dissonantie. De song gaat over de massamedia, niet bepaald een onderwerp voor popsongs in 1966. Complex en gecomprimeerd, een Pop Art product over Swinging London, juist op het moment dat dat wat minder werd.
The Beatles wilden esoterie in hun songs en dat wordt nog eens bevestigd wanneer de single wordt omgedraaid. Rain is een ode aan het aanvaarden van de kosmos en zorgt voor een mooie en vreemde muur van geluid: een halve toon lager in de mix resulteert in een klankrijke Indiase toon; bij de fade out wordt het geluid nog meer India’s.
Op 11 juni verscheen een verontrustende foto uit de Whitaker sessie op de cover van Disc And Music Echo: vier stoned, uitdagende Beatles omgeven door rauw vlees. Deze foto werd later gebruikt voor de cover van Yesterday And Today: een LP die stukken van Help! bevatten, aangevuld met nummers van Rubber Soul en drie nummers die nog moesten verschijnen op het toen nog onaffe album Revolver. Het werd gezien “als het meest misselijkmakende album ooit gezien in de US”. Capitol besloot de cover te veranderen. Dat kostte $ 200.000.
YELLOW SUBMARINE/ELEANOR RIGBY.
Nummer 1 in de UK en de US en uitgebracht op 5 augustus 1966.
Tegen de tijd dat dit nummer werd uitgebracht bevonden de vier zich in een moeilijk parket.
Het commentaar van John Lennon op het christendom werd opgepikt door een tienerblad met een kleine oplage, Datebook. Vanaf begin augustus ontstond er grote verontwaardiging. DJ’s en fanatieke volgelingen van het christendom in het zuiden van de Verenigde Staten riepen op tot een boycot van The Beatles en het vernielen van alle materiaal dat maar enigszins met hen in verband kon worden gebracht. Maar ze misten in Eleanor Rigby steekhoudende argumenten om die aanval inhoud te geven. Het arrangement van George Martin deed meer denken aan een horrorfilm dan aan zoete sentimentaliteit en de uitvoering van McCartney, goed luisterend naar zijn tekst, riep de herinnering op aan het rooms katholieke Liverpool van zijn jeugd en verwees meer naar een seculiere periode. In dat opzicht hadden de tegenstanders gelijk: The Beatles waren de tegenstanders van de georganiseerde godsdienst.
Gehaald van het album Revolver maakte de single een single met een dubbele A-kant. Yellow Submarine toonde de tweezijdigheid van The Beatles: een charmant kinderliedje in uptempo met bijzondere geluidseffecten, een blaffende Lennon als interruptie, een wat stoned sfeertje dat een beroep doet op volwassenen en in zijn algemeenheid teruggreep op het socialistische Liverpool. De song is een verwijzing naar de psychedelische vriendschap die later de flower power werd.
Yellow Submarine had in de Verenigde Staten de voorkeur als A-kant. Dit nummer kwam op nummer 1 van de hitlijst terwijl Eleanor Rigby op nummer 12 bleef steken. The Beatles waren al lang vertrokken, uitgeput door een zware tour die door hun tegenstanders niet gemakkelijk werd gemaakt. Soms dreigde een optreden zelfs te ontaarden in geweld. Een lange rustperiode brak aan en hun afwezigheid zou de popcultuur uiteindelijk veranderen.
(vert.: Toine Gribling)
(bron: Mojo 264 – november 2015)
