John en Yoko begonnen hun enerverende ‘War Is Over’ campagne op 15 december 1969. In twaalf wereldsteden (o.a. Londen, New York, Amsterdam, Hollywood, Toronto, Parijs, Rome, Berlijn, Athene en Tokyo) hingen ineens reusachtige billboards met de tekst: ‘WAR IS OVER — IF YOU WANT IT — HAPPY CHRISTMAS, JOHN AND YOKO’. 
Op dezelfde dag gaven John en Yoko een voorstelling op het War Is Over benefiet concert voor UNICEF in het Lyceum te Londen. Op de achtergrond van het podium was een enorm doek te zien met de tekst: ‘War Is Over’. Een gedeelte van deze woeste performance (die zich constant buiten de comfortabele gebieden begeeft) is terug te vinden op kant drie van de LP ‘Some Time In New York City’, die werd uitgebracht in 1972.
John motiveerde zijn kosmopolitische actie als volgt: ‘Henry Ford knew how to sell cars by advertising. I’m selling peace and Yoko and I are just one big advertising campaign. It may make people laugh, but it may make them think too. Really, we’re Mr. and Mrs. Peace’.
De slogans waren te zien op prominente plaatsen, zoals Times Square in New York, Sunset Strip in Hollywood en Shaftesbury Avenue in Londen en om de boodschap zo duidelijk mogelijk over te brengen waren de slogans opgesteld in de plaatselijke taal. In Rome stond er bijvoorbeeld É FINITA LA GUERRA!’ en in Berlijn ‘DER KRIEG IST AUS!’
Reagerend op de campagne zei John na afloop tegen Jann Wenner van Rolling Stone Magazine: ‘We got a big response. The people that got in touch with us understood what a great event it was apart from the message itself’.
In 1971 keerde het tweetal terug naar hun legendarische slogan toen ze het kerstlied ‘Happy Christmas (War Is Over)’ opnamen. De kreet ‘War Is Over — If You Want It’ werd herhaaldelijk in het lied gezongen door het dertig leden tellende Harlem Community Choir.
De song werd opgenomen op 28 en 29 oktober 1971, samen met het Harlem Community Choir, in de Record Plant, New York. De productie was in handen van John, Yoko en Phil Spector. De laatste vertelde John dat de eerste regel van het lied hem deed denken aan het liedje ‘I Love How You Love Me’ van de Paris Sisters. Later zou John toegeven dat hij de melodie geleend had van het zeventiende-eeuwse volksliedje ‘Stewball’. Geen plagiaat overigens, omdat ‘Stewball’ gevrijwaard was van muziekrechten.
Op de B-kant van de single stond het door Yoko geschreven ‘Listen, The Snow Is Falling’. De Plastic Ono band bestond tijdens deze sessies uit Nicky Hopkins, Jim Keltner, Hugh McCracken (die eerder dat jaar met Paul had gespeeld op de LP Ram) en oude vriend Klaus Voormann.
Het plaatje werd in de VS uitgebracht op 1 december 1971. Vanwege de songwritings-credits (de A-kant staat op naam van John en Yoko) duurde het tot eind 1972 dat de single ook in Engeland en Europa verscheen. Het werd een grote hit: nummer vier in Engeland en top tien in Nederland. Daarnaast groeide het nummer in de loop der jaren uit tot een van de meest legendarische Christmas-anthems ooit.
‘Happy Christmas (War Is Over)’ is een archetypische Lennon-song. In drie minuten en 25 seconden wordt de luisteraar overdonderd door Lennons harde, bijna cynische ondertoon, ondersteund door een slepende en hypnotische melodie. Eerlijk is eerlijk: Phil Spector verdient een hoop crediet voor dit mooie klusje. Door het liedje te beginnen met een gefluisterde boodschap (Lennon fluistert ‘Happy Christmas Julian’ en Yoko ‘Happy Christmas Kyoko’) sleurt Lennon de luisteraars onmiddellijk het liedje in, nog voor er een noot is gezongen. Een knappe prestatie. Een gefluisterde boodschap aan twee bestaande kinderen, persoonlijker (en kwetsbaarder) kun je een liedje niet beginnen. Dan begint de muziek, als een sprookje (‘And So This Is Christmas — er was eens’), maar meteen daarop volgt het cynisme: ‘And What Have You Done?’. Die vijf ongemakkelijke woorden zetten aan tot nadenken. Inderdaad, wat heb ik eigenlijk gedaan dit jaar? Wie heb ik gelukkig gemaakt, wie heb ik een loer gedraaid? ‘Happy Christmas’ is ineens een machtsstrijd geworden tussen oud en nieuw handelen. Een oproep tot verandering.
En zo rammelt het nummer op eenzame hoogte door. Het is een verhaal voor iedereen, bijna bijbels ingekleurd: rijk en arm, jong en oud, de nabije en de uit-het-oog-verlorene, en uiteraard voor alle kleuren van de regenboog. Het zijn uiteindelijk de ontroerende stemmen van de kinderen van het Harlem Community Choir die het lied als een mantra thuisbrengen; als evangelisten trekken ze de wereld in met het verkondigen van de boodschap.
‘Happy Christmas (War Is Over)’ is niet zo maar een lied, het is een performance, een uitbarsting van energie, een ongekende prestatie van een man die tijdens de opnames op een creatief hoogtepunt zat. Ik ken geen ander kerstlied dat zo overtuigend de gespannenheid, weerbarstigheid en dilemma’s toont van de menselijke leef- en belevingswereld.
‘Let’s hope it’s a good one — without any fear’.
Robin Raven
{qtube vid:=hb2YSAVHmIE w:=320 h:=267 c1:=6699FF c2=6699FF b:=1}
