Voor zijn dood was Sir George Martin betrokken bij de productie van een televisieserie onder de naam Soundbreaking. Deze serie is nu voor het eerst uitgezonden in enkele landen, nl. Australië en Nederland. Meer landen zullen volgen. In Amerika staat de PBS serie gepland voor november 2016, maar de eerste twee afleveringen hebben hun voorpremière al beleefd op een aantal PBS zenders. In beide afleveringen zijn zowel fragmenten te zien over de samenwerking van George Martin en The Beatles als interviews met McCartney, Harrison en Starr.
Hier volgt een beschrijving van elke aflevering van deze serie.
Aflevering 1: De Artiest in de Opnamestudio
Soundbreaking begint waar elke opname begint – op de kruising tussen inspiratie en uitvoering. Daar staat de raadselachtige verschijning van de platenproducer, de persoon met de hachelijke taak om tegelijkertijd de visie van een artiest te realiseren en die vast te leggen voor het nageslacht. Met het profileren van enkele van de meest talentvolle en vereerde producers uit de muziekindustrie biedt Aflevering 1 een uiteenzetting van contrasterende stijlen en benaderingen: tussen de inspirerende sturing van George Martin in zijn werk met The Beatles en Phil Spector’s dictatoriale opeisen van zijn eigen sound; tussen het gemoedelijke flemen waarmee Rick Rubin Johnny Cash terug bracht op grote hoogte en de intense creatieve onafhankelijkheid van producerende artiesten zoals Joni Mitchell en Sly Stone. Al doende benadrukt De Artiest in de Opnamestudio de mate waarin elke muziekopname het product is van een kwetsbare en eeuwig veranderende balans tussen mens en machine.
Aflevering 2: Schilderen met Geluid
De tweede aflevering van deze serie geeft een uiteenzetting over een keerpunt in de geschiedenis van muziek: het moment waarop de opnamestudio op zichzelf een effectief instrument werd en geluiden iets extra kon geven dat live nooit kon worden nagebootst. Startend met de komst van de magnetische tape en de meer-sporen technologie, waarvan de evolutie wordt gevolgd van de vier en acht sporen die werden gebruikt door The Beatles en The Beach Boys tot de producties op 16 en 24 sporen die werden gemaakt door Pink Floyd en Fleetwoord Mac, tot de digitale innovaties die tegenwoordig het werk kenmerken van artiesten zoals Beck, Bon Iver en Radiohead, onderbouwt Schilderen met Geluid het ontstaan en de ontwikkeling van een nieuwe kunstvorm – een die compleet afwijkt van wat gedurende heel de voorbije menselijke geschiedenis werd bedoeld en begrepen met ‘muziek’.
Aflevering 3: De stem – Het instrument van de mens
Met een ode aan het machtigste instrument van allemaal – de menselijke stem – onderzoekt de 3e aflevering van Soundbreaking het hele scala aan ingrediënten dat je nodig hebt voor een perfecte vocale track. Meteen het meest fundamentele onderdeel van een lied en het meest uitdagend om vast te leggen, is de vocale track het product van een complexe samenwerking tussen uitvoerend artiest, producer en geluidtechnicus – een samensmelting van artistieke toewijding, een overtuigend concept en technische toverkunst die, op zijn best, een songtekst ombuigt in de ziel van het lied. Met de vertoning van zeldzame studiobeelden van enkele van de meest gevierde vocalisten ter wereld – van blues diva’s en innemende singer-songwriters tot schreeuwende rocksterren – beschouwt het programma het hele gamma aan trucs en technieken die de menselijke stem zowel kunnen versterken als vervormen, en onderzoekt de onbeschrijfelijke emotionele kwaliteit die een vocale track waarlijk groots maakt.
Aflevering 4: Over op Elektriciteit
De 4e aflevering in onze serie vertelt het verhaal van de meest elementaire kracht in het opnameproces, elektriciteit, en de muzikale revolutie die het ontketende. Met nadruk op de manier waarop elektriciteit is ingezet en aangestuurd voor de creatie van nieuwe, nooit eerder gehoorde geluiden, belicht Over op Elektriciteit zowel de kettingreactie die los brak door de uitvinding van de elektrische gitaar als de evolutie van de synthesizer. Van Delta blues en Chicago blues tot The Rolling Stones en Jimi Hendrix, van Stevie Wonder en The Who tot EDM, aflevering 4 bekijkt het proces waarbij wetenschap en engineering geluid voort brengen en legt de kracht bloot van technologie om dat wat wij bedoelen met het woord ‘muziek’, voortdurend opnieuw te definiëren.
Aflevering 5: Vier op de Vloer
Als de vocale track het hart is van een song, dan is de ritmesectie – de beat – het lichaam. Het is het akoestische element dat iets los maakt in ons diepste oerwezen en ons aanzet tot bewegen. De Ritme Track ontleedt de beat track en onderzoekt het eindeloos experimenteren dat heeft plaatsgevonden in zijn oorsprong, de basis van alle muziek. Door het beschrijven van de ontwikkeling van de beat, van drum en bass naar beatbox en verder – van Little Richard en James Brown tot disco en EDM – luistert aflevering Vijf mee naar de gangbare dialoog tussen dansvloer en opnamestudio en raakt zo het altijd evoluerende proces van het bouwen van een onweerstaanbare beat.
Aflevering 6: De Wereld is van Jou
De zesde aflevering van Soundbreaking kijkt naar een muzikale evolutie die niet enkel voortkwam uit de opnametechniek, maar ook werd geboren uit zijn voorgeschiedenis: de kunst van het samplen – een soort van muzikale equivalent van Adam’s rib. Vanaf het begin over de pioniers van de hip hop (Afrika Bambaataa, Chuck D, Rick Rubin), volgt deze aflevering de manier waarop het gebruik van geleende muziekfragmenten van bestaande platen een heel nieuwe stijl heeft gecreëerd – een potentiële muziekvorm die is opgekomen aan de zijlijn, het establishment heeft omver geworpen en een controversie in gang zette over copyright die tot op de dag van vandaag nog moet worden opgelost. Terwijl we de ontwikkeling van sampling doorlopen met zijn verschillende reïncarnaties in de loop van de tijd, onderzoekt Aflevering Zes de complexe akoestische landschappen die, door hun bestaan op zich, een huldebetoon vormen aan de kunst van de muziekopname zelf en bestudeert de troebele grens tussen jatwerk en eerbetoon.
Aflevering 7: Sound & Visie
De voorlaatste aflevering van onze serie begint bij het ooit absurd lijkende idee dat muziek een visuele kunstvorm is. Om het tijdperk te beschrijven waarin MTV een onuitwisbare en solide link wist te stichten tussen muziekopnamen en de nieuw ontstane muziekvideo, vraagt Sound & Visie zicht af wat het betekent om muziek te horen en te zien. Door het aanbieden van niet eerder vertoond beeldmateriaal van artiesten met een speciaal talent voor deze kunstvorm – Michael Jackson, Madonna, Billy Idol, the Eurythmics – maakt MTV van singles dikke hits en van muzikanten internationale beroemdheden. Het gaf ook ruimte voor nieuwe verwachtingen die werden gesteld aan muzikaal entertainment en legde zo een nieuwe last op de schouders van de artiesten. Met een overzicht van de ontwikkeling van de muziekvideo van MTV tot het internet vertelt aflevering 7 het verhaal van een vroegere marketing tool die een machtige schakel werd tussen artiest en publiek en belicht zo de rol van de muziekvideo in de populaire muziek van tegenwoordig.
Aflevering 8: Onze Manier van Luisteren
De laatste aflevering van Soundbreaking, I Am My Music, verplaatst de focus van de creatie van muziek naar de ervaring van ernaar luisteren en naar de sjablonen die die ervaring hebben vormgegeven en uiteindelijk gedefinieerd. Van vinyl platen naar het cassettebandje, de CD en de MP3, elke generatie heeft een stukje ‘eigen’ muzikaal medium gehad – een manier van luisteren die niet alleen bepaalt hoe en waar we luisteren, maar ook de manier waarop we de muziek waar we van houden verzamelen, bewaren en delen. Wat ooit een haast puur tastbare ervaring was - een kwestie van hoesontwerpen en tekstbijlagen en albumverzamelingen die onze identiteit bundelden en zelfs overseinden op bezoekers – is nu verworden tot een storm van nullen en enen, een manier van luisteren die ineens veel meer ontastbaar is, meer privé, en aantoonbaar, bij de gratie van onze haast limietloze toegang tot de complete catalogus van muziekopnames in de geschiedenis, ook vele malen gevarieerder dan ooit tevoren. Wat onveranderd blijft is het fundamentele wonder dat de muziekopname vormt voor de luisteraar: het is muziek die wij kunnen bevelen en controleren. Zoals Soundbreaking concludeert, komen we dicht bij begrip voor de ware betekenis van dat wonder: we luisteren wat we willen horen en wanneer we dat willen en de muziek die we horen verwikkelt zich eerst met ons dagelijks leven en dan onze herinneringen – tot het, uiteindelijk, een essentieel deel wordt van wie we zijn.
(Bron: wogew.blogspot.be)
(Vertaling: Marijke Snel-van Asperen)
