Als er een ramp gebeurt, antwoorden muzikanten op de manier waar zij het beste in zijn: met een lied.
Zoals componist Leonard Bernstein zei drie dagen na de moord op John F. Kennedy: "Dit is ons antwoord op geweld: muziek mooier, intenser en toegewijder dan maken dan ooit." En wanneer het stof langzaam neerdaalt op de tragedie, zul je waarschijnlijk een nummer vaker horen: het beschouwende nummer van John Lennon uit 1971, 'Imagine', dat in Engeland op nummer drie terechtkwam toen het voor het eerst werd uitgebracht en naar nummer 1 ging na de moord op Lennon in 1980. Afgelopen zaterdag opende Coldplay hun concert met 'Imagine' als eerbetoon aan de slachtoffers van de terroristische aanslag in Parijs(De band had eigenlijk gepland om nieuw materiaal van hun opkomende album te onthullen, maar liet uiteindelijk een akoestische set van oudere nummers horen uit respect). Diezelfde avond sleepte een man zijn piano de straat op bij de Bataclan (de plek van de dodelijkste aanslag) en liet een instrumentale versie horen van Lennon's hit. Er klonk een zacht applaus en de camera's van iPhones legden het vast.
Deze laatste covers zijn een aanvulling op een lange traditie van het reiken naar 'Imagine' als er verschrikkelijke dingen gebeuren op de wereld. Waarschijnlijk begon het op 9 december 1980 toen Queen een cover van het nummer liet horen in de Wembley Arena, een dag na de dood van Lennon. Stevie Wonder speelde het tijdens de sluitingsceremonie van de Summer Olympics in 1996 ter ere van de slachtoffers van de bomaanslag in het Centennial Olympic Park. Neil Young bracht het nummer uit voor het 9/11 Tribute to Heroes concert (vreemd genoeg verscheen het nummer ook op het Clear Channel memorandum, een lijst van tekstueel twijfelachtige titels die radiostations moest ontmoedigen om het te laten horen nadat de vliegtuigen zich in de torens boorden). In 2004 sloot Madonna zich aan bij de lijst van 'Imagine'-ers toen zij Lennon's nummer coverde tijdens een concert voor de slachtoffers van de tsunami in de Indische Oceaan.
Het is niet verrassend dat muzikanten zich tot dit werk richten in de naschokken van een tragedie. 'Imagine' is nou eenmaal een nummer waar muzikanten zich constant op richten, punt. Volgens Broadcast Media Inc. is het een van de meest gecoverde nummers van de 20e eeuw. De eenvoudige en veelzijdige structuur heeft honderden artiesten verleid en geinspireerd, waaronder Lady Gaga, Emeli Sande, Etta James, David Bowie, Pink, Eva Cassidy en The Persuasions. Zelfs Bill Clinton, met een achtergrondkoor van Israëlische en Palestijnse kinderen, liet 'Imagine' horen tijdens Shimon Peres' 80e verjaardag (ook al vergat hij op een gegeven moment de tekst). Ook staat de tekst op T-shirts, koffiemokken, enorm veel Tumblr en Pinterest pagina's, verschillende lichaamsdelen en een Zazzle hondentrui. 'Imagine' is bijna net zo alom vertegenwoordigd als verbeelding zelf.
Maar het komt bitterzoet bij ons terug als er iets ergs gebeurt, als we op zoek zijn naar antwoorden en troost. Schrijver John Blaney noemde 'Imagine' een 'humanistische lofzang voor de mensen', een soort van wereldlijk gebed. Rolling Stone omschreef het als '22 regels van gracieus, duidelijk uitgesproken geloof in de kracht van een wereld, verenigd in een doel om zichzelf te repareren en te veranderen'. Behalve dan dat geloof niet absoluut is. Ook al stelt Lennon zich niets radicalers voor dan het stoppen van alle religie, economische en sociale instituties, is zijn visie weemoedig en onvervuld; hij droomt, maar hij doet niets. Hij zingt: "Ik hoop dat je je op een dag bij ons zult aansluiten." Dit is de minst dwingende uitroep in de geschiedenis van revoluties. 'Imagine' behoort tot de traditie van hymnen en godsdienstige nummers die een glorieus hiernamaals laten zien zonder de voorspelling van een einde aan het lijden op aarde.
En dat is precies wat het nummer zo aanlokkelijk maakt in de dagen na een tragedie. Het nummer is doordrenkt van de trieste bevatting dat deze droom te eenvoudig is. 'Imagine' is in C majeur, de meest eenvoudige sleutel, zonder voortekens. Na een paar maten in de basis gaat het naar een klaaglijk akkoord met een vleugje E mineur. De progressie verwijdert zich verder van het centrum als de tekst versterkt en Lennon's visie kracht en duidelijkheid krijgt: "Imagine all the people / living for today". Een moment wordt de zanger meegesleurd in wat hij heft opgeroepen. Dan keert hij terug naar de realiteit als de spanning langzaam wegloopt van de harmonieën: "You may say I'm a dreamer."
Met andere woorden, 'Imagine' is een briljante combinatie van vorm en idee. Maar het nummer ontleent ook een aanzienlijke kracht vanuit zijn historische context. De veel te vroege dood van Lennon herinnert ons eraan dat rampen ook gebeuren met idealistische mensen. Die kennis maakt de smeekbede van 'Imagine' voor vrede en broederschap nog schrijnender. Aan de andere kant, het feit dat het nummer nog steeds populair is, zelfs nu Lennon er niet meer is, zegt ook iets over de kracht van zijn fantasie. Als 'Imagine' de fragiliteit van onze hoop laat zien na een gewelddadige of vernietigende gebeurtenis, laat het ook de vasthoudendheid zien.
(Bron: slate.com)
(Vedrt.: Ellen Clement)
