De avant-gardekunstenaar over gebouwen van licht en begrijpende nonnen bij het Paley Center
Op 9 november 1966 liep John Lennon de Londense Indica galerie binnen waar hij een 33-jarige avant-gardeartiest genaamd Yoko Ono ontmoette. De Beatle, niet onder de indruk van concept-art, beklom een ladder die deel uitmaakte van een werk van Ono. Boven aan de ladder was het woord "YES" door een vergrootglas te lezen en Lennon, zoals hij later uitgelegde, was diep geroerd door deze eenvoudige expressie van aanvaarding.
Bijna 50 jaar later verspreidt Ono nog steeds optimisme via haar kunst en sociaal activisme. Foto's van het stuk dat Lennon heeft geïnspireerd, "YES Painting, 1966", samen met foto's van "Apple, 1966" en "War Is Over, 1969-1991", zijn opgenomen in de uitgebreide nieuwe collectie Yoko Ono Infinite Universe At Dawn, samengesteld door Ono in samenwerking met Genesis Publications. Een gelimiteerde oplage van slechts 1500 ondertekende exemplaren van het boek worden wereldwijd voor ongeveer $ 517 (€ 415) uitgegeven.
Afgelopen dinsdagavond had Ono bij het Paley Center in New York een lang gesprek met Anthony DeCurtis, redacteur van Rolling Stone, over haar weg als avant-gardekunstenaar. Ono droeg een lederen jas en een donkere cirkelvormige bril en sprak van haar jeugd in Tokio — waar ze een opleiding tot klassiek pianist volgde — tot haar betrokkenheid bij de Fluxus-beweging in New York en John Cage.
Ono vertelde dat ze in opstand kwam tegen de klassieke ideeën van haar ouders en al tijdens haar tienerjaren experimenteerde met conceptuele muziek. "Ik had een ingeboren gevoel om iets te doen dat nieuw was", zei ze. Toen haar familie tijdens de Tweede Wereldoorlog naar het Japanse platteland verhuisde, moedigde Ono's moeder haar aan haar ontberingen op papier te stellen. Het bleek een waardevolle training voor Ono te zijn, die later haar kunst als instrument om sociale verandering te bewerkstelligen zou gebruiken.
Een videomontage legde de nadruk op het radicale in Ono's experimentele filmprojecten. Het meest opvallende was "Cut Piece, 1965," met een kwetsbare Ono zittend op een podium met haar ogen gericht op een punt in de verte terwijl er mensen met een schaar een stukje van haar kleding afknipten, totdat er niets meer over was. Ono deed dit alleen met kleding waar ze van hield. "Nonnen begrepen dat", zei Ono, "omdat die gewend zijn te geven." "Cut Piece" is een kenmerk van Ono's fascinatie met communicatie, een thema dat ze vaker gebruikte zoals in de clip "Bed Peace, 1969" over haar beruchte Bed-Ins voor de vrede met nieuwe echtgenoot John Lennon, en haar zorgeloze muziekvideo "Bad Dancer" van het album Take Me to the Land of Hell van de Plastic Ono Band uit 2013.
Hoewel Ono heeft toegegeven dat ze het altijd moeilijk had met interactie ("Ik was een kunstenaar die niet wilde dat iemand mijn werk aanraakte of veranderde"), werd haar mening milder toen ze de kracht van betrokkenheid ervoer. "We bezitten allemaal energie, maar niet iedereen geeft het af", zei Ono, en voegde glimlachend toe: "Het is heel gemakkelijk om de wereld te veranderen."
Na acht decennia hebben de projecten van Ono tegenwoordig een grotere draagwijdte. Haar monument uit 2007, Imagine Peace Tower, is een openbaar kunststructuur gewijd aan John Lennon in Viday Island, in de buurt van Reykjavik. Lang geleden had Ono een idee om een gebouw van licht te maken. Toen ze Lennon erover vertelde, vroeg hij haar om de toren van licht in zijn tuin te bouwen. Ze lachte om dat belachelijke idee. Vandaag is de installatie werkelijkheid geworden. Vijftien zoeklichten die vanuit een witte stenen monument worden geprojecteerd vormen een toren van licht, een symbool van moderniteit en verlichting. Aan de voet van het monument staat in 24 talen het woord "Imagine" van Lennons karakteristieke lied gegraveerd. Ono zei: "Ik bedacht me dat dit Lennons tuin is."
(Bron: rollingstone.com)
(Vert.: Liesbeth te Boekhorst)
